مقدمه: شکاف قیمتی که جهان را شوکه کرد
SMA یکی از کشندهترین بیماریهای ژنتیکی نوزادان است و Zolgensma—گرانترین داروی جهان—تنها ژندرمانی تأییدشده برای آن است.
اما دسترسی به این درمان در جهان بهشدت نابرابر است:
- در آمریکا: قیمت برابر است با ۲٫۱ تا ۲٫۳ میلیون دلار
- در اروپا: حدود ۱٫۹ میلیون دلار
- در ایران و کشورهای درحالتوسعه: عملاً غیرقابل تهیه
- در چین: حدود ۱۴۳ هزار دلار + پوشش ۸۰–۹۰٪ بیمه
این اختلاف بزرگ تنها یک دلیل دارد:
سیاستگذاری سلامت، نه تکنولوژی.
چین چطور قیمت را شکست؟
چین در مذاکرات سال ۲۰۲۲ با نوارتیس اعلام کرد:
«اگر میخواهید به بازار ۱.۴ میلیارد نفری وارد شوید، باید قیمت را ریشهای کاهش دهید.»
این اتفاق در چند مرحله رخ داد:
- انتقال بخشی از تولید و فرایند Fill–Finish به شرکت چینی
- ورود دارو به فهرست بیمه ملی NRDL
- تنظیم قیمت نهایی روی ۱٫۰۲ میلیون یوان (≈ ۱۴۳ هزار دلار)
- اعمال پوشش بیمهای سنگین تا ۹۰٪
نتیجه؟
پرداخت نهایی خانوادهها: ۱۵–۲۰ هزار دلار → قابلدسترس برای طبقه متوسط.
جدول مقایسه قیمت و دسترسی
جدول ۱ — مقایسه قیمت Zolgensma در کشورها
| کشور | قیمت فهرست رسمی | پوشش بیمه | پرداخت از جیب | تفاوت با چین |
|---|---|---|---|---|
| آمریکا | ۲.۱–۲.۳ میلیون دلار | محدود | ≈۲ میلیون دلار | ۱۵ برابر گرانتر |
| اتحادیه اروپا | ≈۱٫۹ میلیون دلار | بسته به کشور | ۰–۵۰٪ | ۱۳ برابر |
| چین | ۱۴۳ هزار دلار | ۸۰–۹۰٪ | ۱۵–۲۰ هزار دلار | — |
| کشورهای MENA | قیمت ثابت ندارد | محدود | چندصد هزار دلار | ۱۰–۱۴ برابر |
نمودار مقایسه قیمت چین و آمریکا
نکته مهم: چین فقط واردکننده نیست — خودش هم ژندرمانی SMA میسازد
این بخش برای اعتبار علمی، سئو و همچنین تبلیغات گردشگری پزشکی فوقالعاده مهم است.
???????? چین اکنون دارای کلینیکال ترایالهای بومی ژندرمانی SMA است
۱) GC101 — محصول شرکت GeneCradle
- نوع ژندرمانی: AAV9 شبیه Zolgensma
- وضعیت: فاز I/II در دانشگاه پکن
- شروع: ۲۰۲۳
- پوشش بیماران SMA نوع ۱ و ۲
- هدف: ایجاد نسخه «ساخت داخل» و کاهش مجدد قیمت
۲) SKG0201 — ژندرمانی بومی دیگر
- توسعه توسط شرکتهای بیوتک چین
- در حال طی فازهای بالینی
- تمرکز: کاهش هزینه و افزایش دسترسی در مناطق کمدرآمد
اهمیت این موضوع برای بیماران بینالمللی:
- ✔ گزینههای درمانی بیشتر
- ✔ هزینههای کمتر
- ✔ امکان دسترسی به کلینیکال ترایال برای بیماران واجد شرایط
- ✔ فرصت سفر درمانی با هزینههای قابل مدیریت
برای یک شرکت گردشگری پزشکی، این بخش قیمتگذاری، نوآوری و دسترسی را تبدیل به مزیت استراتژیک میکند.
جدول ۲ — مقایسه Zolgensma وارداتی با ژندرمانیهای بومی چین
| ویژگی | Zolgensma (وارداتی) | GC101 (ساخت چین) | SKG0201 |
|---|---|---|---|
| تأییدیه | تأیید FDA/EMA | در فاز I/II | در فاز بالینی |
| قیمت | ۱۴۳ هزار دلار | کمتر (در آینده) | کمتر |
| دسترسی | بیمه ملی | فقط بیماران ترایال | بیماران ترایال |
| زمان عرضه | موجود | احتمالا ۲۰۲۶–۲۰۲۷ | قابلپیشبینی نیست |
| مزیت | دادههای بالینی قوی | قیمت پایینتر | نوآوری بومی |
چرا این موضوع برای کشورهایی مثل ایران مهم است؟
زیرا ژندرمانی بومی چین احتمالاً:
- قیمت را در سالهای آینده بیش از قبل کاهش میدهد
- امکان خرید مستقیم یا سفر درمانی ارزانتر را فراهم میکند
- کشورهای فاقد قدرت چانهزنی را از وابستگی به قیمتگذاری آمریکا و اروپا نجات میدهد
برای خانوادههایی که به دنبال گزینه درمانیاند، چین بهتدریج در حال تبدیلشدن به قطب ژندرمانی مقرونبهصرفه است.
نتیجهگیری: دوران انحصار ژندرمانی در حال پایان است
چین با سه اقدام بزرگ—قیمتشکنی، تولید بومی و کلینیکال ترایالهای گسترده—مسیر جدیدی در درمان SMA باز کرده است.
پیامی که برای کشورهای منطقه دارد:
«دسترسی عادلانه به ژندرمانی ممکن است—اگر سیاست درست انتخاب شود.»
و برای خانوادهها:
«درمان SMA دیگر رویایی ۲ میلیون دلاری نیست.»