سرطان مغز و نخاع چیست؟
سرطان مغز و نخاع شامل تومورهایی است که در مغز یا نخاع ایجاد می‌شوند و می‌توانند اولیه (منشأ در سیستم عصبی مرکزی) یا متاستاتیک (گسترش از سایر نقاط بدن) باشند. این بیماری‌ها به دلیل محل حساسشان چالش‌برانگیزند و نیاز به درمان‌های تخصصی دارند.
انواع مهم و مختصر توضیحات
- گلیوما — شایع‌ترین نوع تومور مغزی اولیه، شامل آستروسیتوما و گلیوبلاستوما؛ درمان شامل جراحی و پرتودرمانی است.
- مننژیوما — معمولاً خوش‌خیم، از غشاهای مغز یا نخاع؛ جراحی درمان اصلی است.
- مدولوبلاستوما — بیشتر در کودکان، در مخچه؛ درمان ترکیبی جراحی، شیمی‌درمانی و پرتودرمانی.
- تومورهای متاستاتیک — گسترش از سرطان‌های دیگر (مثل ریه یا پستان)؛ درمان به منشأ اولیه بستگی دارد.
- شوانوما — از غلاف اعصاب، اغلب خوش‌خیم؛ جراحی یا پرتودرمانی استریوتاکتیک رایج است.
چرا بیمارستان‌های پیشرفته چین؟
مراکز پیشرفته چین با فناوری‌های تصویربرداری پیشرفته، جراحی‌های نوروسرجری دقیق، پرتون‌تراپی، و دسترسی به کارآزمایی‌های بالینی، پروتکل‌های شخصی‌سازی‌شده برای سرطان مغز و نخاع ارائه می‌دهند. این مراکز تجربه گسترده‌ای در مدیریت تومورهای پیچیده دارند.
علائم و نشانه‌ها
علائم بسته به محل و اندازه تومور متفاوت است و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سردردهای مداوم، به‌ویژه صبح‌ها
- تشنج
- تغییرات در بینایی، شنوایی یا گفتار
- ضعف یا بی‌حسی در اندام‌ها
- مشکلات تعادل، حافظه یا تمرکز
علائم ناگهانی یا شدید نیاز به بررسی فوری دارند.
عوامل خطر و غربالگری
عوامل خطر شامل سابقه خانوادگی، قرار گرفتن در معرض تشعشع، و برخی سندرم‌های ژنتیکی (مثل نوروفیبروماتوز) است. غربالگری روتین توصیه نمی‌شود، اما در افراد پرریسک شامل:
- MRI یا CT اسکن برای افراد با سابقه خانوادگی یا علائم عصبی
- مشاوره ژنتیکی برای سندرم‌های مرتبط
- نظارت دوره‌ای برای بیماران با تومورهای خوش‌خیم
تشخیص و ارزیابی مرحله‌ای
تشخیص شامل تصویربرداری (MRI، CT، PET)، بیوپسی یا جراحی تشخیصی، و تست‌های مولکولی برای شناسایی جهش‌های IDH1، MGMT یا 1p/19q است. مرحله‌بندی WHO برای تومورهای مغزی و نخاعی شدت بیماری را تعیین می‌کند.
گزینه‌های درمانی
درمان بر اساس نوع، درجه، و محل تومور انتخاب می‌شود:
- جراحی — برداشتن تومور با تکنیک‌های نوروسرجری (مثل کرانیوتومی) برای تومورهای قابل دسترسی.
- پرتودرمانی — پرتودرمانی استریوتاکتیک (SRS) یا پرتون‌تراپی برای تومورهای غیرقابل جراحی.
- شیمی‌درمانی — داروهایی مثل تموزولومید برای گلیوماها یا مدولوبلاستوما.
- درمان هدفمند — مهارکننده‌های خاص برای جهش‌های مولکولی (مثل IDH inhibitors).
- ایمونوتراپی — در حال بررسی در کارآزمایی‌های بالینی برای گلیوبلاستوما.
- پشتیبانی — مدیریت تشنج، توانبخشی عصبی و حمایت روانی.
مراکز چین دسترسی به جراحی‌های پیشرفته، پرتون‌تراپی و کارآزمایی‌های بالینی برای درمان‌های نوین را فراهم می‌کنند.
موارد ویژه: گلیوبلاستوما و تومورهای کودکان
گلیوبلاستوما: تهاجمی‌ترین نوع گلیوما؛ نیاز به درمان‌های ترکیبی و کارآزمایی‌های بالینی دارد.
تومورهای کودکان: مانند مدولوبلاستوما، با پروتکل‌های خاص و تمرکز بر کاهش عوارض طولانی‌مدت درمان می‌شوند.
کارآزمایی‌های بالینی و فناوری‌های نوین
مراکز چین کارآزمایی‌هایی در زمینه ایمونوتراپی، درمان‌های هدفمند (مثل مهارکننده‌های IDH)، پرتون‌تراپی و روش‌های جراحی پیشرفته ارائه می‌دهند. ثبت در کارآزمایی‌ها برای بیماران با تومورهای پیشرفته یا عودکننده توصیه می‌شود.
پرسش‌های متداول
آیا همه تومورهای مغزی سرطانی هستند؟
خیر، برخی تومورها مانند مننژیوما خوش‌خیم هستند، اما ممکن است به دلیل فشار بر مغز نیاز به درمان داشته باشند.
پروتون‌تراپی چگونه به درمان کمک می‌کند؟
پروتون‌تراپی پرتودرمانی دقیقی است که آسیب به بافت‌های سالم مغز و نخاع را کاهش می‌دهد.
آیا درمان‌های ایمونوتراپی برای سرطان مغز مؤثرند؟
ایمونوتراپی در حال بررسی در کارآزمایی‌های بالینی است و برای برخی بیماران با ویژگی‌های مولکولی خاص می‌تواند مؤثر باشد.
