لوسمی و سایر سرطان‌های خونی — معرفی، تشخیص و مسیر درمان

لوسمی چیست؟

لوسمی شامل رشد غیرطبیعی سلول‌های خونی در مغز استخوان است. این سلول‌ها بالغ نمی‌شوند و با تکثیر بی‌رویه، فضای مغز استخوان را اشغال کرده و تولید سلول‌های سالم را مختل می‌کنند. سایر سرطان‌های خونی مانند نئوپلاسم‌های میلوپرولیفراتیو و ماستوسیتوز نیز از مشکلات مغز استخوان سرچشمه می‌گیرند.

علل و عوامل خطر

لوسمی بر اثر جهش‌های ژنتیکی در سلول‌های خونی ایجاد می‌شود. عوامل زیر با افزایش خطر مرتبط‌اند:

• قرار گرفتن در معرض تشعشعات شدید یا مواد شیمیایی مانند بنزن
• سیگار کشیدن
• سابقه شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی
• برخی سندرم‌های ژنتیکی مثل سندرم داون
• سابقه خانوادگی در موارد مشخص

انواع لوسمی

لوسمی براساس نوع سلول (لنفوسیتی یا میلوییدی) و سرعت پیشرفت (حاد یا مزمن) طبقه‌بندی می‌شود:

• ALL — لوسمی لنفوسیتی حاد؛ شایع در کودکان اما در بزرگسالان هم مشاهده می‌شود.
• AML — لوسمی میلوییدی حاد؛ در بزرگسالان شایع‌تر و پیشرفت سریع‌تری دارد.
• CLL — لوسمی لنفوسیتی مزمن؛ معمولاً کند رشد است و در سالمندان دیده می‌شود.
• CML — لوسمی میلوییدی مزمن؛ در مراحل اولیه آهسته پیش می‌رود.
• نئوپلاسم‌های میلوپرولیفراتیو و ماستوسیتوز سیستمیک

علائم و نشانه‌ها

علائم بسته به نوع و مرحله بیماری متفاوت است. شایع‌ترین موارد عبارت‌اند از:

• کم‌خونی، خستگی و ضعف
• خونریزی یا کبودی آسان به دلیل کمبود پلاکت
• عفونت‌های مکرر به علت اختلال در گلبول‌های سفید سالم
• تب، تعریق شبانه و کاهش وزن
• بزرگی طحال یا کبد، غدد لنفاوی متورم

تشخیص لوسمی

تشخیص دقیق پایه تصمیم درمانی است. پروتکل تشخیصی معمول شامل موارد زیر است:

• آزمایش کامل خون و شمارش سلول‌ها
• آسپیراسیون و بیوپسی مغز استخوان
• فلوسایتومتری برای شناسایی زیرگروه سلولی
• مطالعات سیتوژنتیک و مولکولی جهت شناسایی جهش‌ها
• تصویربرداری (CT, MRI, PET) در صورت نیاز
• پونکسیون کمری برای بررسی درگیری سیستم عصبی مرکزی در برخی موارد

روش‌های درمانی و مسیر درمان

انتخاب درمان بر اساس نوع لوسمی، وضعیت بالینی بیمار و مشخصات مولکولی صورت می‌گیرد. گزینه‌های متداول:

• شیمی‌درمانی — پایه درمان در بسیاری از انواع لوسمی
• داروهای هدفمند — داروهایی که جهش یا مسیرهای مولکولی مشخص را هدف می‌گیرند
• پیوند مغز استخوان / سلول بنیادی — در موارد مناسب برای بازسازی هماتوپوئزی
• ایمن‌درمانی سلولی — CAR‑T برای برخی زیرگروه‌ها؛ TIL و NK و Gamma‑Delta در پژوهش و برخی پروتکل‌ها
• ژن‌درمانی — در موارد خاص و طرح‌های تحقیقاتی برای اصلاح نقص‌های ژنتیکی
• مراقبت حمایتی — مدیریت عفونت، انتقال خون و کنترل عوارض

تیم ما مسیر درمانی را بر اساس پرونده شما طراحی می‌کند: ارزیابی اولیه، ارسال نمونه‌ها برای تست مولکولی، معرفی به مرکز مناسب در چین، تعیین پروتکل (درمان استاندارد یا شرکت در کارآزمایی) و پیگیری پس از بازگشت.

چرا بیمارستان‌های چین؟

مراکز منتخب چین به دلیل ترکیب تجربه بالینی، دسترسی به کارآزمایی‌های بالینی، آزمایشگاه‌های مولکولی پیشرفته و تیم‌های چندرشته‌ای فرصت‌های درمانی را تسهیل می‌کنند. آنها امکان دسترسی به CAR‑T، برنامه‌های ژن‌درمانی و داروهای نوین در حال توسعه را فراهم می‌کنند.

لوسمی در کودکان

لوسمی لنفوبلاستیک حاد (ALL) شایع‌ترین سرطان کودکان است. پروتکل‌های تخصصی اطفال، واحدهای پیوند کودکان و برنامه‌های تحقیقاتی ژن‌درمانی در بیمارستان‌های منتخب وجود دارد. برای اطلاعات و مسیر ویژه کودکان، صفحه اختصاصی اطفال را مشاهده کنید.

هماتوپوئزیس کلونال (CH)

CH وضعیتی است که جهش‌های سلولی در خون ایجاد می‌شود ولی الزاماً به سرطان منجر نمی‌شود. آزمایش روتین توصیه نمی‌شود؛ در صورت تشخیص، مدیریت عوامل خطر و پیگیری توسط پزشک توصیه می‌شود.

شرکت در کارآزمایی‌های بالینی

اگر معیارهای لازم را داشته باشید، می‌توانید در کارآزمایی‌های بالینی برای درمان‌های نوین (CAR‑Tهای جدید، ترکیب با داروهای نوین چین، ژن‌درمانی، NK و Gamma‑Delta) شرکت کنید. تیم ما پرونده شما را برای هماهنگی ثبت نام و مستندسازی آماده می‌کند.