ملانوما چیست؟
ملانوما نوعی سرطان پوست است که از ملانوسیتها، سلولهای تولیدکننده رنگدانه پوست، منشأ میگیرد. این بیماری میتواند تهاجمی باشد و به سایر نقاط بدن گسترش یابد. تشخیص زودهنگام و درمانهای پیشرفته کلید مدیریت موفق هستند.
انواع مهم و مختصر توضیحات
- ملانوما سطحی گسترده — شایعترین نوع، با رشد افقی روی پوست؛ اغلب قابل درمان با جراحی در مراحل اولیه.
- ملانوما ندولار — تهاجمیتر، بهصورت توده برجسته؛ نیاز به درمان سریع دارد.
- ملانوما لنتیگو بدخیم — در افراد مسن، معمولاً در نواحی در معرض آفتاب؛ رشد آهسته اما نیاز به تشخیص دقیق.
- ملانوما آکرال لنتیجینوس — نادر، در کف دست یا پا؛ بیشتر در پوستهای تیره دیده میشود.
- ملانوما متاستاتیک — گسترش به سایر اندامها؛ درمانهای سیستمیک و ایمونوتراپی توصیه میشود.
چرا بیمارستانهای پیشرفته چین؟
مراکز پیشرفته چین با فناوریهای تصویربرداری پیشرفته، جراحیهای دقیق، ایمونوتراپی و دسترسی به کارآزماییهای بالینی، پروتکلهای شخصیسازیشده برای ملانوما ارائه میدهند. این مراکز تجربه گستردهای در مدیریت موارد متاستاتیک دارند.
علائم و نشانهها
علائم ملانوما ممکن است شامل تغییرات در خالهای پوستی یا ضایعات جدید باشند. معیار ABCDE برای شناسایی شامل:
- A (نامتقارن): شکل نامتقارن خال
- B (حاشیه): حاشیههای نامنظم یا ناصاف
- C (رنگ): چندرنگ یا تغییر رنگ
- D (قطر): بزرگتر از 6 میلیمتر
- E (تغییر): تغییر در اندازه، شکل یا رنگ
سایر علائم شامل خارش، خونریزی یا زخم در محل ضایعه است.
عوامل خطر و غربالگری
عوامل خطر شامل قرار گرفتن طولانی در معرض اشعه UV، پوست روشن، سابقه خانوادگی، خالهای متعدد و جهشهای ژنتیکی (مثل BRAF) است. غربالگری شامل:
- معاینه دورهای پوست توسط متخصص پوست
- نقشهبرداری خالها برای افراد پرریسک
- بیوپسی ضایعات مشکوک
تشخیص و ارزیابی مرحلهای
تشخیص شامل معاینه بالینی، بیوپسی پوستی، و تستهای مولکولی برای شناسایی جهشهای BRAF، NRAS یا KIT است. تصویربرداری (CT، PET، MRI) برای بررسی متاستاز و مرحلهبندی TNM برای تعیین گستردگی بیماری استفاده میشود.
گزینههای درمانی
درمان بر اساس مرحله، محل و وضعیت بیمار انتخاب میشود:
- جراحی — برداشتن ضایعه با حاشیه سالم (اکسیزیون) یا بیوپسی گره لنفاوی نگهبان.
- ایمونوتراپی — داروهایی مثل پمبرولیزوماب یا نیوولوماب برای تقویت سیستم ایمنی.
- درمان هدفمند — مهارکنندههای BRAF (مثل ومورافنیب) یا MEK برای جهشهای خاص.
- شیمیدرمانی — کمتر رایج، برای موارد پیشرفته یا مقاوم.
- پرتودرمانی — برای متاستازهای مغزی یا تسکین علائم.
- پشتیبانی — مراقبتهای پوستی، حمایت روانی و مدیریت عوارض.
مراکز چین دسترسی به ایمونوتراپی پیشرفته، درمانهای هدفمند و کارآزماییهای بالینی برای ترکیبهای نوین درمانی را فراهم میکنند.
موارد ویژه: ملانوما متاستاتیک و بیماران جوان
ملانوما متاستاتیک: نیاز به درمانهای سیستمیک مانند ایمونوتراپی یا درمان هدفمند برای کنترل گسترش.
ملانوما در سنین پایین: نادر اما ممکن است با جهشهای ژنتیکی مرتبط باشد؛ ارزیابی ژنتیکی توصیه میشود.
کارآزماییهای بالینی و فناوریهای نوین
مراکز چین کارآزماییهایی در زمینه ایمونوتراپی، درمانهای هدفمند (مثل مهارکنندههای BRAF/MEK)، و روشهای ترکیبی ارائه میدهند. ثبت در کارآزماییها برای بیماران با بیماری پیشرفته یا مقاوم توصیه میشود.
پرسشهای متداول
آیا همه خالها خطرناک هستند؟
خیر، اکثر خالها بیخطرند، اما تغییرات در شکل، رنگ یا اندازه نیاز به بررسی توسط متخصص دارد.
ایمونوتراپی چگونه به درمان ملانوما کمک میکند؟
ایمونوتراپی سیستم ایمنی را برای حمله به سلولهای سرطانی تقویت میکند و در موارد پیشرفته یا متاستاتیک مؤثر است.
آیا میتوان از ملانوما پیشگیری کرد؟
استفاده از ضدآفتاب، اجتناب از نور شدید UV و معاینات دورهای پوست میتوانند خطر را کاهش دهند.